NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
8 - (2778) حدثنا
زهير بن حرب
وهارون بن
عبدالله
(واللفظ لزهير).
قالا: حدثنا
حجاج بن محمد
عن ابن جريج. أخبرني
ابن أبي
مليكة؛ أن
حميد بن
عبدالرحمن بن
عوف أخبره؛ أن
مروان قال:
اذهب. يا رافع!
(لبوابه) إلى
ابن عباس فقل:
لئن كان كل
امرئ منا فرح
بما أتى، وأحب
أن يحمد بما لم
يفعل، معذبا،
لنعذبن
أجمعون. فقال
ابن عباس: ما
لكم ولهذه
الآية؟ إنما
أنزلت هذه
الآية في أهل
الكتاب. ثم
تلا ابن عباس:
{وإذ أخذ الله
ميثاق الذين
أوتوا الكتاب
لتبيننه
للناس ولا
يكتمونه} [3 /آل
عمران /187] هذه
الآية. وتلا
ابن عباس: {لا
يحسبن الذين
يفرحون بما أتوا
ويحبون أن
يحمدوا بما لم
يفعلوا} [3 /آل
عمران /188]. وقال
ابن عباس:
سألهم النبي
صلى الله عليه
وسلم عن شيء
فكتموه إياه.
وأخبروه
بغيره. فخرجوا
قد
أروه أن قد أخبروه
بما سألهم
عنه.
واستحمدوا
بذلك إليه. وفرحوا
بما أتوا، من
كتمانهم
إياه، ما
سألهم عنه.
{8}
Bize Züheyr b. Harb ile
Harun b. Abdillah rivayet ettiler. Lâfız Züheyr'indir. (Dedilerki): Bize Haccac b. Muhammed, İbni
Cüreyc'den rivayet elti. (Demişki): Bana İbni Ebî Müleyke haber verdi. Ona da
Humeyd b. Abdirrahman b. Avf haber vermişki:
Mervan kapıcısına şöyle
demiş :
— Yâ Râfi', İbni Abbas'a git de de ki: Eğer
bizden her yaptığına sevinen ve her yapmadığıyla övünmek isteyen azab
olunacaksa, hepimiz azab olunacağız, demektir. Bunun üzerine İbni Abbâs :
— Bu âyetten size ne? Bu âyet ancak ehl-i kitab
olanlar hakkında indirilmiştir, demiş, sonra şu âyeti okumuş :
«Hani Allah kendilerine
kitab verilenlerden onu insanlara mutlaka açıklayacaklarına ve gizlemeyeceklerine
dâir söz almıştı.» [Al-i İmran 187] îbni Abbâs:
«Sakın yaptıklarına
sevinenleri ve yapmadıklarıyle övülmek isteyenleri azabdan kurtulurlar sanma»
[Al-i İmran 188] âyetini de okumuştur. İbni Abbâs şöyle demiş: Nebi (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) onlara bir şey sordu, bunu ondan gizlediler de, kendisine
başkasını haber verdiler. Bu suretle ona kendilerine sorduğu şeyi haber vermiş
göstermek mevkiine çıktılar. Ve kendisinden bundan dolayı övülmelerini
istediler, kendilerine sorduğu şeyi gizlemiş olmaktan da sevindiler.
İzah:
Buhârî bu hadîsi dahi
Âl-i İmrân Sûresinin tefsirinde tahric etmiştir.
Hz. İbni Abbâs birinci
âyeti okumakla, ondan sonraki âyette zikri geçenlerin bu âyette bahsedilenler
olduğuna işaret etmiş ve Allah Teâlâ'nın onları vaadleri hilâfına bildikleri
şeyi gizlediklerinden dolayı zemmettiğini; bu sebeple kendilerini azabla tehdid
buyurduğunu anlatmak istemiştir.